Endüstri Devrimi
Moda endüstrisinin doğuşu Endüstri Devrimi’ne dayanmaktadır. Giyim-kuşam anlayışındaki değişiklikler ve moda olgusu bağlamında gerçekleşen hızlı üretim, endüstrileşmeyle beraber gerçekleşmiştir. Endüstri Devrimi, ilk olarak İngiltere’deki Lanchashire kentinde pamuklu tekstillerin üretimiyle başlamış, ardından John Kay’in 1733 yılında seyyar mekiği icat etmesiyle dokumanın hızı artmış, pamuklu dokuma endüstrisi hızlı bir biçimde gelişmiştir. Bu durum giyimde materyal değişikliğine gidilmesine yol açmıştır; ve yün ya da derinin yerine, daha ucuz şekilde üretilen pamuk tercih edilmeye başlanmıştır. İplik üretimi ve dokuma alanlarında icat edilen iplik eğirme, yün tarama, yün dokuma tezgâhları ve örme makineleri kumaş üretimini hızlandırmıştır (Barbarosoğlu, 1995, s.28). Yeni ürünlerin çok daha kısa sürelerde ve seri biçimde üretilmesiyle beraber giyim-kuşam anlayışı değişmiştir. Endüstrileşmeyle birlikte ortaya çıkan “moda” olgusu, bir sistem olarak karşımıza çıkmıştır.1770’i takip eden yıllarda oldukça geniş bir fabrika üretim sahasına ulaşılması ve 19. yüzyıla gelindiğinde buharlı gemilerle uluslararası ticaret faaliyetlerinin yürütülmesi, üretim-tüketim döngüsünün hızlanmasına yol açmıştır. Sanayileşmeyle birlikte çeşitli ekonomik dallar belirmiş, sonrasında oluşan erken kapitalizmle birlikte dış ülkelerde kurulan kolonilerle ekonomik ilişkilerde bulunulmuştur. Ticaret, uluslararası işletme, göç gibi kavramlar dönüşerek ve hızlanarak, sermayelerin belirlediği yeni sosyal ve mesleki sınıflar ortaya çıkmış, ekonomik faaliyetler ülke dışına yayılıp uluslararası bir boyut kazanmış, “küreselleşme” doğmuştur (Ateş, 2008, s.36). Bugün yaşadığımız dünyanın her şeyi çok kısa sürede üretilebildiği ve tüketilebildiği bir sisteme sahip olmasının temellerinin, Endüstri Devrimi’ne dayandığını söylemek mümkündür. Endüstri Devrimi boyunca, tekstil üretiminde gerçekleşen teknolojik gelişmeler ile ekonomik ve sosyolojik faaliyetlerin çeşitliliği, moda sisteminin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bkz. Moda, Üretim, Tüketim, Üretim- Tüketim Döngüsü.Kaynak:
Ateş, D. (2008). Industrial Revolution: Impetus behind the globalization process. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 31-48.
Barbarosoğlu, F. K. (1995). Moda ve zihniyet. İz Yayıncılık.
Fogg, M. (2014). Modanın tüm öyküsü (E.Gözgü, Çev.). Hayalperest Yayınevi.